...writings of Kanak Mani Dixit published in various media
हिमाल खबरपत्रिका (२६-३२ साउन, २०७६) बाट कसैगरी नरोकिएको राजधानी बसाइँ सर्ने लहरलाई स्वीकारेर उपत्यकालाई सक्दो व्यवस्थित र सुन्दर बनाउने बाहेक उपाय छैन । नेपाल खाल्डो, नेपाल मण्डल, सोनिग (तीन शहर) अथवा राजधानी उपत्यका — यसको फैलावटको सीमा (‘लिमिट्स् टू ग्रोथ’) के होला ? पाटनढोकाबाट कुपण्डोल, वागमती तर्दै सुन्धारातर्फ उक्लँदै गर्दा पूरै खेतबारी र फाँटमा शहर
Read More
हिमाल खबरपत्रिका (१९-२५ साउन, २०७६) बाट हवाईजहाज जस्तो देखिंदैमा त्यो हवाईजहाज हुँदैन, आविष्कार त परको कुरा ! फलानो गाउँका जाँगरिला ‘वैज्ञानिक’ युवाले विमान बनाए– झण्डै, झण्डै हरेक दुई/तीन महीना, दुई/तीन महीनामा हाम्रा सञ्चारकर्मीले नबिराई यस्तै समाचार प्रकाशित/प्रसारित गर्छन् । तर पनि अहिलेसम्म आकाशमा ‘मेड् इन् नेपाल’ पुष्पक विमान उड्दै/बस्दै गरेको देख्न पाइएको छैन । समाचारका अनुसार,
Read More
हिमाल खबरपत्रिका (१२-१८ साउन, २०७६) बाट ट्विटरले विचार निर्माणकर्ता र सम्पादक समेतलाई नियन्त्रणमा लिन थालेको देखिन्छ, जुन समाजको लागि नयाँ जोखिम बन्न सक्छ । हालै प्रकाशित ‘नेपाल मिडिया सर्भे २०१९’ का अनुसार, देशको जनसंख्याको ३३ प्रतिशतले इन्टरनेट चलाउँछन् । यीमध्ये ९९ प्रतिशतले मोबाइलमै इन्टरनेट चलाउँछन् । र, मोबाइलमा सबैभन्दा बढी ८८ प्रतिशतले फेसबूक चलाउँछन् भने
Read More
हिमाल खबरपत्रिका (५-११ साउन, २०७६) बाट किफायती र विश्वसनीय क्यान्सर उपचार मुलुकभित्रै उपलब्ध हुँदो हो त नागरिक भारतमा भौंतारिनु पर्दैनथ्यो । सिद्धार्थ गौतमको बेला शाक्य राज्य राजधानी कपिलवस्तुको पूर्वपट्टि छेवैबाट बग्दथ्यो, रोहिणी नदी । तर, यो नाम आज इतिहासको गर्भमा पुगेको छ । बरु, भारतीय राजधानी दिल्लीबाट २० किमी दक्षिण रहेको छ, रोहिणी शहर । हरेक वर्ष हजारौं
Read More
हिमाल खबरपत्रिका (२९असार – ४ साउन, २०७६) बाट विदेशिएका कामदारको हेलाको अर्थ हो — हामी अझै देशको भविष्यप्रति सजग र क्रियाशील हुन सकिरहेका छैनौं । दुई शताब्दी भइसक्यो, नेपाल राज्यका नागरिकले गुजाराका लागि थातथलो छोडेर विदेशिन थालेको । दुई शताब्दी भइसक्यो, ‘रेमिटेन्स्’ ले घरजम चलेको, र शासकको शासन । आजै पनि दिनहुँ झण्डै एक हजारभन्दा बढी नागरिक पासपोर्ट
Read More
हिमाल खबरपत्रिका (२२-२८ असार, २०७६) बाट सशस्त्र प्रहरी तथा चार पूर्व महानिरीक्षक माथि लोकमानसिंह कार्कीको अख्तियारी दुरुपयोग सम्झाइदिएको छ, विशेष अदालतको निर्णयले । अहिले नेकपाका दुई अध्यक्षबीचको रस्साकस्सीले मिडिया र सामाजिक सञ्जालको ध्यान पूरै तानेको छ । सम्झन लायक, र सम्झनुपर्ने कतिपय प्रसङ्ग ओझेलमा परेका छन्, राजनीतिक तलतलले सबै ढाकेको छ । यस्तो बेला संक्रमणकालीन न्यायको कुरा चर्को
Read More
हिमाल खबरपत्रिका (१५-२१ असार, २०७६) बाट मुलुकभरि महामारी झैं फैलिन थालेको यो आधुनिक रीतिको ठाडो विरोध गरौं । सके माइतीघर मण्डलमा ! ! नयाँ युगमा नयाँ तरिका अपनाउने त हो, तर तर्क, प्रभाव, व्यावहारिकता सबै ख्याल राख्नुपर्ने हुन्छ । जस्तै, २००० फिटको पहाडी थुम्कोमा ३० फिटको भ्यू–टावर थप्ने संघीय मुलुकमा फैलिएको विडम्बना । तर, भ्यू–टावर विरोधी रटान यस स्तम्भमा
Read More
हिमाल खबरपत्रिका (८-१४ असार, २०७६) बाट अरूले ‘योगा’ गरून्, हामी ‘योग’ ! सन् १९६६ मा नेपाली चलचित्र ‘माइतीघर’ बन्यो । बी.एस्. थापा निर्देशित, माला सिन्हा र सीपी लोहनी अभिनीत ‘माइतीघर’ निजी क्षेत्रबाट नेपालमा बनेको पहिलो चलचित्र थियो । चलचित्र निर्माणकर्ताको कार्यालय थियो, तस्वीर (दायाँ पहिलो) मा देखिएको यो भवन रहेको ठाउँ, जुन थापाथली इन्जिनियरिङ क्याम्पसको
Read More
हिमाल खबरपत्रिका (१-७ असार, २०७६) बाट चक्रपथलाई उपत्यकाका दुई कुना जोड्ने हाइवे ठान्ने हो भने यहाँ मर्ने क्रम कायम रहनेछ । यो त शहरी सडक हो ! सडक विभाग नै हो नेपालका सडकको मुख्य निर्माण निकाय, तर सडक विस्तार एक्कासी शुरु भएको गएको दशकयता यो थाकेको, गलेको संस्था जस्तो देखिन्छ । एउटा उदाहरण हो — १० महीनाअघि
Read More
हिमाल खबरपत्रिका (२६-३२ जेठ, २०७६) बाट लोकतन्त्र रक्षार्थ मात्र होइन, अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध पनि मार्ग निर्देशन गर्न नागरिक सक्षम भइसके । इतिहासकालदेखि नै नेपालका जनताको आफ्नो ‘एजेन्सी’ थिएन । अर्थात्, देश हाँक्ने काम तात्कालिक कालखण्डमा विजेताले गर्थे, आम जनतासँग जे आइपर्यो त्यसको सामना गर्ने बाहेक अर्को उपाय थिएन । गोपाल वंश, महिषपाल, किराँत, लिच्छवि, मल्लहुँदै शाह–राणाकालभरि अवस्था यस्तै
Read More